برنامه زنان پیشگام علم، نوآوری و فناوری

افسانه احسانی رئیس هیئت مدیره و مدیر آموزش مؤسسه آوای طبیعت پایدار، مدرس رسمی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و یکی از بانوان کارآفرین برتر کشور است. او از سال ۱۳۸۵ تمرکز اصلی خود را بر روی موضوع کارآفرینی در زمینه گردشگری جوامع محلی و هنرهای بومی قرار داده است. یکی از دغدغه‌های همیشگی او کمک کردن به شکوفایی استعداد دیگران و تقویت پتانسیل‌های بومی است. در حال حاضر او در یکی از بخش‌های مرتبط با موضوع اکوتوریسم – توان‌افزایی جوامع بومی، برای ارتقا زندگی ایشان به منظور کاهش وابستگی آن‌ها به منابع طبیعی فعالیت می‌کند. از نقاط قوت و مشخصه‌های بارز خانم احسانی می‌توان به پشتکار و نتیجه‌گرا بودنش اشاره کرد.

دکتر روجا رحیمی، معاون پژوهشی دانشکده طب ایرانی و مدیر گروه داروسازی سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران است. او اولین کسی است که در دانشکده طب ایرانی مقام دانشیاری را کسب کرده است. دکتر رحیمی فعالیت‌های تحقیقاتی زیادی را به انجام رسانده و افتخارات شایانی را کسب نموده که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به کسب عنوان برترین محقق جوان در گروه دارویی در سیزدهمین جشنواره علوم پزشکی رازی، برترین پژوهشگر جوان گروه علوم پایه در پانزدهمین جشنواره ابن سینا، پژوهشگر نمونه در جشنواره پژوهش و فناوری دانشگاه تهران در سال 95 و کسب عنوان دانشمند برتر ۱٪ درصد جهان در شاخه فارماکولوژی و توکسیکولوژی طی سه سال متوالی توسط مؤسسه ISI، اشاره کرد.

خانم آسیه حاتمی، بنیانگذار و مدیر‌عامل «ایران تلنت»، به عنوان یکی از بزرگترین وب‌سایت‌های کاریابی آنلاین ایرانی است. او با سابقه‌ای 16 ساله در این حوزه و با پشتکار زیاد و علی‌رغم چالش‌های موجود همواره مسیر رشد را طی کرده است. در ابتدای راه با سرمایه‌ای اندک کار را شروع کرد و با مدیریت بهینه امور، توانست برند باارزش و کم‌نظیری را بیافریند. اعتماد بیش از یک میلیون نفر از متخصصان و مدیران برتر کشور برای استفاده از ایران تلنت و استخدام سالانه بیش از 12 هزار نفر در بهترین شرکت‌های ایرانی و خارجی خود گواهی بر جایگاه ویژه ایران تلنت در بین نخبگان، کارشناسان و مدیران کشور است.

هم‌اکنون امارات متحده عربی به یکی از کشورهای جدید و آینده‌نگر در جهان تبدیل شده است که مهاجران زیادی برای فرصت‌های کارآفرینی به این کشور می‌آیند. در نتیجه جای تعجب نیست که امارات، کشوری با ایده‌ها، استعدادها و خلاقیت‌های مختلف در جهان است! در سال‌های اخیر زنان در دبی نیز در فعالیت‌های تجاری، تولیدی سنتی و صنایع دستی فعال بوده‌اند. با حمایت‌های دولت امارات متحده عربی، نوعی روحیه کارآفرینی مدرن در زنان جوان و محصل پدید آمده است که با روش‌های پیشرفته اطلاعاتی و ارتباطاتی در فعالیت‌های اقتصادی شرکت می‌کنند. طبق آخرین اطلاعات به دست آمده از فهرست کشورهای پیش‌رو در زمینه کارآفرینی زنان، امارات در جایگاه ۴۷ ام بین ۵۸ کشور قرار گرفته است که نسبت به مناطق همسایه و سایر کشورهای عربی وضع بهتری دارد؛ اما در این کشور به توانمندسازی زنان چگونه توجه می‌شود؟

دیده‌بان جهانی کارآفرینی (GEM) سه دسته توسعه اقتصادی (اقتصاد عامل محور، بهره‌وری محور و نوآور محور) معرفی کرده است. طبق این منبع، ترکیه به عنوان یک کشور با اقتصاد بهره‌محور طبقه‌بندی می‌شود که دارای فرآیندهای تولیدی کارآمد و کیفیت بالای محصول است؛ اما هنوز بخش‌های دانش‌بنیان این کشور به طور مؤثر توسعه نیافته است. به دنبال افزایش رقابت ملی و ترویج بخش‌های دانش‌محور، چندین طرح در ترکیه به ویژه از دهه ۱۹۹۰ اجرا شده ‌است که می‌توان به برنامه ایجاد مراکز توسعه فناوری (TEKMER) اشاره کرد. این طرح با سرمایه‌گذاری سازمان توسعه صنایع کوچک و متوسط ایجاد شده که هدف آن تسهیل همکاری و ایجاد فضاهای کار اشتراکی است. این کشور برای رونق اقتصاد خود به توانمندسازی زنان نیز توجه داشته است. این هدف در قالب ارائه برنامه‌های کارآفرینی تحقق می‌یابد. طبق به‌روزترین فهرست کشورهای پیش‌رو در زمینه کارآفرینی زنان، ترکیه در جایگاه ۵۴ ام بین ۵۸ کشور قرار گرفته است. در ادامه به طرح‌ها و برنامه‌هایی که در زمینه کارآفرینی زنان هستند، می‌پردازیم.

زنان در حکم نیروی کار نقش به سزایی بر رونق اقتصادی و اجتماعی جامعه دارند. از طرف دیگر، توجه به اشتغال و کسب‌وکار زنان می‌تواند به عنوان روشی مناسب برای کاهش تبعیض و شکاف جنسیتی در نظر گرفته شود. کشورهای پیشرفته‌ای مانند آمریکا و کانادا در زمینه توانمندسازی اقتصادی زنان موفق هستند. طبق به‌روزترین فهرست کشورهای پیش‌رو در زمینه کارآفرینی زنان، آمریکا بین ۵۸ کشور دنیا که حدود ۸۰% از نیروی کار زن را شامل می‌شود، در جایگاه اول قرار گرفته است؛ اما این کشور چگونه به این مسأله توجه کرده است؟

میزان و نحوه مشارکت اقشار مختلف جامعه از جمله زنان در عرصه‌های گوناگون یکی از شاخص‌هاي توسعه اقتصادي است. در بسیاری از کشورهای جهان، این مسأله به عنوان بحثی جدی مطرح شده است؛ اما هنوز در کشورهای کمتر توسعه یافته و در حال توسعه، تعادل قابل قبولی بین فعالیت‌های زنان و مردان وجود ندارد. این عدم تعادل موجب نابرابری و شکاف جنسیتی در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصاد می‌شود. ترویج فرهنگ کارآفرینی می‌تواند شکاف جنسیتی در فعالیت‌های اقتصادی را کاهش دهد.

همه واقفیم که در 40 سال گذشته آمار زنان تحصیلکرده رشد چشمگیری داشته است؛ اما این آمار بین زنان هیئت‌علمی دانشگاه و زنان کسب‌وکار‌های موفق چنگی به دل نمی‌زند. برخی بانوان بعد از فارغ‌التحصیلی نقش خانوادگی خود را رها کرده و به سمت نقش اجتماعی می‌روند یا برعکس، نقش اجتماعی و رسالت تخصصی خود را رها کرده و به مسائل خانواده می‌پردازند. این دوگانه‌ای است که به دلیل عدم توجه سیاستگذاران و جامعه، پیش‌روی اکثر بانوان ایرانی است. نیاز است که سیاستگذاران به مشکل‌های موجود برای حضور بانوان در عرصه پژوهش توجه کرده و آن‌ها را برطرف کنند.