برنامه زنان پیشگام علم، نوآوری و فناوری

زینب حمیدزاده، مجری طرح ملی ایجاد بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط زیست در اجلاس جهانی انرژی سال ۲۰۱۸ که در بوداپست برگزار شد، یکی از اعضای سخنران در پنل تخصصی زنان در بخش انرژی  بود. او در حاشیه این اجلاس با اشاره به نقش بانوان در توسعه اقتصاد، نقش کلیدی مشارکت زنان در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به عنوان مهم‌ترین شاخصه‌های توسعه پایدار را امری ضروری و نیازمند توجه دانست.

نقش فعال بانوان در شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها

بیش از ۷۰ استارتاپ و ۳۷۰ شرکت دانش‌دبنیان وجود دارد که توسط بانوان تأسیس شده و اداره می‌شود. میزان مشارکت زنان در این حوزه روز به روز در حال افزایش است.

مجری طرح ملی ایجاد بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط زیست، به تدوین سیاست‌های توانمندسازی زنان در حوزه کسب‌وکارهای نوپا و دانش‌بنیان توسط دولت به عنوان یکی از اقدام‌های اثرگذار اشاره کرد و گفت: «این سیاست‌ها شامل ارتقای جایگاه زنان در جامعه فناوری کشور، ایجاد رویکردی جامع به مسائل زنان و رفع چالش‌ها و موانع روبروی آن‌ها است.»

وی در ادامه به این موضوع اشاره کرد که بسیاری از زنان ایرانی موانع را کنار زده و تأثیر ماندگاری بر جامعه استارتاپی و فناوری ایران داشته‌اند. این زنان نقش‌های کلیدی نظیر بنیان‌گذار، مدیرعامل، سرمایه‌گذار و منتور در اکوسیستم نوآوری ایران را بر عهده داشته‌اند.

مشاور معاون علمی و فناوری رئیس جمهور در امور بانوان، توسعه فناوری کشورها بدون در نظر گرفتن مشارکت بانوان فناور را غیرممکن دانسته و اظهار داشت: «دولت ایران به اهمیت افزایش نقش بانوان فناور در حوزه‌های مختلف فناوری معتقد است و در همین راستا از مشارکت با کشورهای دیگر در قالب‌های مختلف از جمله تبادل تجربیات، سرمایه‌گذاری و انتقال فناوری استقبال می‌کند.»

حمیدزاده همچنین با تأکید بر اهمیت توانمندسازی زنان در راه‌اندازی کسب‌وکار و سرمایه‌گذاری به جای استخدام آنان، اظهار کرد: «در حوزه صنایع انرژی، ظرفیت‌های بی‌نظیر زنان متخصص ایرانی برای حل مسائل پیچیده و چند متغیره، رویکرد مثبت آن‌ها نسبت به نوآوری و حساسیت آن‌ها نسبت به مسائل زیست محیطی سرمایه‌های ارزشمندی است که باید از آن‌ها بهره برد.»

او در ادامه سخنرانی خود به توسعه پروژه‌های دانش‌بنیان کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای در ایران را ضروری دانست؛ زیرا که ایران جزو ده کشور اول در تولید گازهای گلخانه‌ای است. به نظر وی، اجرای پروژه‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و همچنین کاهش هزینه‌های آن برای داشتن اقتصاد بدون کربن بسیار حیاتی است. 

گذار ایران از اقتصاد منبع‌محور به دانش‌بنیان

وی با بیان این که ایران توانسته است در سال‌های اخیر از یک اقتصاد منبع‌محور به اقتصاد دانش‌بنیان سوق پیدا کند، افزود: «ایران دارای بیشترین میزان مجموع ذخایر نفت و گاز در سطح دنیاست و در فهرست ده کشور نخست تولیدکننده نفت و پنج کشور نخست تولیدکننده گاز قرار دارد. بنابراین اقتصاد ایران وابسته به این منابع طبیعی بوده است؛ اما طی سال‌های اخیر به منابع انسانی جوان و نخبه به عنوان عامل رشد و توسعه اقتصاد کشور توجه ویژه‌ای شده است.»

به نظر ایشان، توسعه کسب‌وکارهای دانش‌بنیان راهبرد تقویت جایگاه جوانان کارآفرین در اکوسیستم نوآوری و فناوری کشور است که موجب افزایش نقش آنان در رشد اقتصاد خواهد شد. او درباره عملکرد استارتاپ‌های بومی افزود: «در راستای ارتقای کارآفرینی فناورانه، بیش از ۳۷۰۰ شرکت دانش‌بنیان در طی ۶ سال گذشته ایجاد شده است. با اعمال تحریم‌های ظالمانه، فرصت‌های بسیار خوبی برای نسل جوان ایران ایجاد شد تا نسخه ایرانی استارتاپ‌های بین‌المللی ایجاد شده و توسعه یابند.»

عزم معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری برای اقتصاد سبز

دستیار توسعه زیست‌بوم نوآوری حوزه انرژی در اجلاس جهانی انرژی به ارائه طرح ایجاد بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط زیست توسط معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری پرداخت. پس از ارائه این طرح، آیین‌نامه آن توسط شورای عالی انرژی کشور به تصویب رسید.این گواهی سفید توسط شرکت‌های خدمات انرژی آماده و پس از ارزیابی و صحه‌گذاری، توسط قانون‌گذاران بازار صادر شده و در بازار قابل دادوستد خواهد بود.

نقش کلیدی شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها در کاهش گازهای گلخانه‌ای

زینب حمیدزاده به تعهد ایران مبنی بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای بر اساس تواق پاریس اشاره کرد و افزود: «ایران متعهد است تا سال ۲۰۳۰ انتشار گازهای گلخانه ای را به میزان ۴٪ کاهش دهد و این عدد می‌تواند تا ۱۲٪ به صورت داوطلبانه افزایش یابد. این امر از طریق ایجاد شرکت‌های خصوصی خدمات انرژی، راه‌اندازی استارتاپ‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی و توسعه فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر ممکن خواهد بود.»

وی توسعه مراکز نوآوری و فناوری را یکی از ابزارها و راهبردهای مؤثر در این زمینه  دانست و گفت: «یکی از این مراکز که توسط جوانان و به خصوص بانوان متخصص حوزه انرژی ایجاد و راهبری می شود، مرکز نوآوری و فناوری آما (آب‏، محیط زیست و انرژی) است. این مرکز با اهداف پویا‏سازی، توانمندسازی، به کارگیری فارغ‌التحصیلان و نخبگان کشورمان و نیز توسعه کسب‌وکارهای دانش‌بنیان در حوزه فناوری‌های پاک است.»

این مرکز در ۳ بخش ترویج، آموزش و توانمندسازی، توسعه و تجاری‌سازی محصول و همچنین تسهیل‌گری پروژه‌های نوآورانه، عارضه‌یابی و چالش‌های صنعتی ایجاد شده است.

وی ایجاد زمینه مناسب برای بروز خلاقیت و بستری برای رشد و پرورش ایده‌های نو بر مبنای دانش را رسالت اصلی این مرکز برشمرد و در این باره اظهار داشت: «ارتباط مؤثر بین هسته‌های پژوهشی، شرکت‌های دانش‌بنیان و تیم‌های نوآور با شرکت‌ها و صنایع بزرگ، لازمه تحقق این موضوع به شمار می‌رود. بر همین اساس، این مرکز برای گسترش همکاری‌های خود با صنایع و شرکت‌های متقاضی نوآوری در سطوح بین‌المللی آماده است.»